Jesień – pora przeziębień i grypy! Czy na pewno?

Tradycyjnie jesień i zima, to okres wzmożonych zachorowań na wszelkiego rodzaju infekcje górnych dróg oddechowych. Spośród nich najczęstsze, to zwykłe przeziębienia oraz grypa. Grypa - co jest bardzo charakterystyczne - występuje nagle. Choroba po prostu "zwala z nóg".

Większość z nas w okresie jesienno-zimowym doświadcza udręki kataru, bólu gardła i kaszlu. Grypa jest ostrą wirusową chorobą zakaźną przenoszoną drogą kropelkową poprzez wdychane powietrze, kaszel lub drogą kontaktów pośrednich. Grypa, co jest bardzo charakterystyczne, występuje nagle. Choroba po prostu "zwala z nóg".

Różnice pomiędzy grypą a przeziębieniem

Objawy grypy nie są na tyle charakterystyczne, aby móc odróżnić tę chorobę od innych zakażeń układu oddechowego. Poza wirusem grypy istnieje bowiem ponad 200 innych wirusów (np. wirus RS, adenowirus, wirus paragrypy), powodujących podobne objawy jak grypa.

Kiedy lekarz styka się z pacjentem chorym na chorobę grypopodobną (ChGP), nie może w łatwy sposób stwierdzić, czy przyczyną jest wirus grypy. Chociaż występowanie ChGP występuje w tym sam czasie co grypa, należy wziąć pod uwagę, że wiele innych wirusów i bakterii zakaża układ oddechowy wywołując podobne objawy przeziębienia, bólu gardła, zapalenia tchawicy i oskrzeli, którym towarzyszy gorączka i ból głowy. Grypa charakteryzuje się tym, że rozwija się bardzo szybko. Towarzyszy temu złe samopoczucie, wysoka gorączka, bóle mięśni i głowy, dreszcze. Takie objawy jak katar, ból gardła czy kaszel przychodzą później lub w ogóle. W przypadku dzieci mogą również pojawić się nudności, biegunka, bóle brzucha.

Przeziębienie przebiega o wiele łagodniej. Gorączka rzadko jest wysoka, a nasze ogólne samopoczucie nie jest tak złe, jak w przypadku grypy. Ponadto przeziębienie zawsze jest skutkiem przemarznięcia, zmiany temperatury, przemoknięcia itp.

Grypa jest bardzo niebezpieczną chorobą ze względu na ciężkie powikłania, jakie mogą być jej następstwem.

Ze strony układu oddechowego może to być:

* zapalenie zatok obocznych nosa
* zapalenie krtani
* zapalenie oskrzeli
* zaostrzenie przewlekłych chorób układu oddechowego takich jak np. astma oskrzelowa czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
* zainicjowanie astmy oskrzelowej
* niewydolność oddechowa

Ze strony układu krążenia:

* zapalenie mięśnia sercowego
* zapalenie osierdzia
* nagły zgon sercowy

Ze strony ośrodkowego układu nerwowego:

* splątanie, nasilenie zmian otępiennych u osób starszych
* napady drgawkowe (zwłaszcza u dzieci pod postacią drgawek gorączkowych)
* zapalenie mózgu lub zapalenie opon mózgowych

Ze strony innych narządów:

* ostre zapalenie ucha środkowego
* zapalenie mięśni
* ostra niewydolność nerek
* zaostrzenie różnych chorób przewlekłych (np. cukrzycy)
* Zespół Reye'a (najczęstsza przyczyna encefalopatii wątrobowej o ciężkim przebiegu, występuje także stłuszczenie i powiększenie wątroby. Jedną z przyczyn może być stosowanie kwasu acetylosalicylowego u dzieci)
* Zespół Guillaina-Bárrego (choroba, w czasie której układ odpornościowy niszczy komórki nerwowe własnego organizmu)

Wirus grypy

Wirus grypy należy do RNA wirusów i wywodzi się z rodziny Orthomyxoviride. W mikroskopie elektronowym wirusy grypy wyglądają jak małe kulki (100 do 150 nm) z wyraźnie widoczną błoną i licznymi kolcami. Kolce te są cząsteczkami białka wiążącego receptor, zwanego hemaglutyniną (HA). Zewnętrzna część tego białka odpowiedzialna jest za związane z odpowiednimi receptorami komórkowymi.

Mechanizm zakażenia wirusem grypy

Wirus grypy penetruje do komórek nabłonka dróg oddechowych, infekuje je. W komórkach zachodzi replikacja wirusa i już po 6 godzinach nowe cząsteczki wirusa są uwalniane i mogą zakażać następne komórki.

Zdrowy organizm broni się przed zakażeniem uruchamiając mechanizmy obronne. Nos, jama ustna, gardło, krtań wyłożone są błoną śluzową, w której znajduje się niezwykle gęsta sieć naczyń krwionośnych. Kiedy w błonie śluzowej zagnieżdżą się drobnoustroje, organizm wysyła specjalne komórki - armię żołnierzy do walki z wrogiem. Przybywają na miejsce przeniesione przez krew. Rozpoczyna się walka, której skutkiem są odczuwane przez nas dolegliwości. Dochodzi do obrzęku błony śluzowej - stąd uczucie zatkanego nosa i "kluchy" w gardle. Błona śluzowa zaczyna produkować zwiększone ilości śluzu, wraz z nim usuwane są bakterie i wirusy. Kaszlemy i kichamy, aby się go pozbyć. Z nieżywych drobnoustrojów wydobywają się "zatrute strzały" - toksyny, które wywołują gorączkę i ogólne złe samopoczucie.

Po skończonej walce na miejsce przybywają inne komórki, których zadaniem jest posprzątać po bitwie. Katar mija, kaszel już nas nie budzi w nocy, ustępuje obrzęk. Jesteśmy zdrowi do następnego razu!

Jak się leczyć ?

Przede wszystkim należy zostać w domu. W aptekach znajdziemy wiele środków do leczenia i łagodzenia objawów grypy i przeziębienia dostępnych bez recepty. Do takich leków należą preparaty udrażniające przewody nosa w postaci kropli, syropy przeciwkaszlowe jak i syropy rozluźniające wydzielinę drzewa oskrzelowego, jak również preparaty obniżające podwyższoną temperaturę.

W medycynie naturalnej do leczenia przeziębienia wykorzystuje się preparaty pochodzenia roślinnego otrzymane np. z czosnku, cebuli, eukaliptusa. Dostępnych jest też wiele preparatów homeopatycznych łagodzących objawy grypy i przeziębienia.

Należy pamiętać, iż w przypadku przedłużających się objawów chorobowych, nie ustępowaniu gorączki, osłabieniu należy skontaktować się z lekarzem! Grypa jest chorobą niebezpieczną z uwagi na zagrażające powikłania (wymienione powyżej). Wirusy potrafią ukryć się w naszym organizmie i zaatakować ponownie znacznie później.

Czy stosować antybiotyki?

Nigdy nie stosujmy antybiotyków bez konsultacji z lekarzem !!!

Nie sięgajmy po nie, ponieważ pomogły nam ostatnim razem lub zachwala je sąsiadka! Zazwyczaj banalne przeziębienie i grypę udaje się zwalczyć przy pomocy metod i środków opisanych powyżej. Jak już podkreślaliśmy, przy przedłużających się dolegliwościach należy skontaktować się z lekarzem. On podejmie decyzję o ewentualnym zaordynowaniu antybiotyku.

Jak najlepiej uchronić się przed grypą?

Obecnie jedyną skuteczną metodą zabezpieczenia się przed grypą są szczepienia ochronne. Prócz ochrony przed zachorowaniem pozwalają one uniknąć poważnych powikłań pogrypowych.

Czym są szczepionki przeciw grypie typu A i B?

Krótko mówiąc, są to preparaty biologiczne, wysoko oczyszczone, stosowane w uodpornianiu organizmów przeciwko określonemu drobnoustrojowi. Zawierają antygeny (np. pewne składniki wirusów grypy typu A), które wprowadzone do organizmu przygotowują go i pobudzają do swoistej obrony. Zwykle zawierają też antygen unieczynnionego wirusa grypy typu B uodparniający również na ten typ infekcji. Dzięki temu chronią nas przed zachorowaniem, lub powodują, że choroba przebiega znacznie lżej, bez powikłań. Ze względu na dużą zmienność wirusa skład szczepionki ulega co roku zmianie. Od czasu grypy Hong Kong są zawsze trójskładnikowe, ustalane na podstawie przewidywań, jaki typ wirusa może się w danym sezonie uaktywnić.

Kto szczególnie powinien się zaszczepić?

Do grupy osób, którym Ministerstwo Zdrowia zaleca szczepienia przeciwko grypie należą:

* przewlekle chorzy (astma, cukrzyca, niewydolność układu krążenia, oddychania, nerek)
* osoby z obniżoną odpornością (np. chorzy na AIDS)
* osoby, które ukończyły 65 lat
* pracownicy służby zdrowia, szkolnictwa, handlu, transportu, budownictwa
* osoby narażone na kontakty z dużą liczbą ludzi
* osoby pracujące na otwartej przestrzeni (narażone na zmiany temperatury i niekorzystne warunki atmosferyczne)
* kobiety, które w czasie najbliższego sezonu epidemicznego grypy będą w II lub III trymestrze ciąży

Kto nie powinien się szczepić? Szczepienie jest przeciwwskazane u osób:

* zdradzających objawy infekcyjne (kaszel, gorączka)
* uczulonych na białko jaja kurzego
* uczulonych na składniki szczepionki w tym środki konserwujące i antybiotyki używane do produkcji szczepionki
* u których wystąpiła reakcja alergiczna po poprzednim szczepieniu
* z zespołem Guillain-Barre w wywiadzie

W razie jakichkolwiek wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem (np. rodzinnym).

Jakie rodzaje szczepionek przeciwko grypie są dostępne?

Na naszym rynku dostępne są szczepionki tradycyjne (na receptę) zawierające inaktywowany (zabity) wirus grypy oraz homeopatyczna szczepionka przeciwgrypowa przygotowana na bazie modyfikowanej w każdym roku klasycznej szczepionki przeciwgrypowej.

Dolivaxil - szczepionka przeciw grypie

Dolivaxil to schomeopatyzowana szczepionka przeciwgrypowa, którą można kupić bez recepty w każdej aptece. Składnik czynny preparatu odpowiada aktywnemu w danym sezonie wirusowi grypy. Dolivaxil powoduje stan gotowości układu immunologicznego, który stymuluje uruchomienie swoistej odpowiedzi w wypadku zetknięcia się organizmu człowieka z wirusem grypy. Preparat wywiera korzystne działanie profilaktyczne u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka, skutecznie zmniejszając skłonność do zapadania na grypę i przeziębienia.

Skuteczność Dolivaxilu jest potwierdzona klinicznie - prawdopodobieństwo zachorowania na grypę po przyjęciu preparatu jest równie niskie jak w przypadku tradycyjnych szczepionek. Wskazane jest coroczne powtarzanie kuracji preparatem wyprodukowanym w okresie odpowiadającym sezonowi zachorowań (z aktualną datą ważności).

Dolivaxil ma postać granulek, które przyjmuje się doustnie: trzykrotnie jedną tubkę-dozę leku w odstępie tygodniowym, a czwartą tubkę-dozę w odstępie miesiąca od trzeciej. Lek należy stosować w prewencji grypy i w stanach grypowych.

Kiedy należy przeprowadzać szczepienia przeciwgrypowe?

Zalecane jest aby szczepienia odbywały się między końcem sierpnia a początkiem listopada. Organizm zdrowego człowieka nabiera pełnej odporności już po 7–10 dniach od zaszczepienia, która utrzymuje się przez okres od 6 do 12 miesięcy. Tym samym jeżeli ktoś nie zaszczepił się jesienią może i powinien zrobić to jeszcze w styczniu czy w lutym.

Gdzie można nabyć szczepionkę i w jaki sposób się zaszczepić?

Należy wpierw skontaktować się z lekarzem (np. rodzinnym). Jeśli lekarz uzna, że nie ma żadnych przeciwwskazań do szczepienia, wypisze receptę na szczepionkę, którą możemy kupić w dowolnej aptece.

Zaszczepić się możemy w gabinecie lekarza rodzinnego, w gabinetach prywatnych lub w punktach szczepień przy stacjach sanitarno-epidemiologicznych. Najczęściej u dorosłych szczepionkę podaje się w mięsień naramienny, a u dzieci w boczną część uda.

Czy szczepionki przeciw grypie są skuteczne?

Badania nad szczepionkami przeciw grypie wszystkich typów dowodzą, że ich skuteczność wynosi 70-90% tzn., że taki odsetek zaszczepionych osób osiąga pełną ochronę przed zachorowaniem, w przypadku pozostałych osób może dojść do zachorowania, ale przebieg będzie najprawdopodobniej łagodniejszy niż u osoby niezaszczepionej. Wszystkie szczepionki dostępne w Polsce wykazują porównywalną skuteczność

Czy można szczepić dzieci?

Szczepionkami dostępnymi w Polsce można szczepić dzieci już od 6 miesiąca życia. Do tego czasu ich układ odpornościowy rozwija się, a odporność oparta jest na przeciwciałach matki obecnych w ich organizmie. Bardzo ważne jest szczepienie opiekunów dzieci, zwłaszcza tych poniżej 6 miesiąca życia, które nie mogą być szczepione. U dzieci do 1 roku życia ryzyko hospitalizacji oraz wystąpienia poważnych powikłań pogrypowych jest największe. Dzieci przebywając w przedszkolu, szkole, bawiąc się i będąc w bliskim kontakcie z innymi dziećmi, są szczególnie narażone na zakażenie wirusem grypy. Stanowią jednocześnie najbardziej powszechny sposób rozprzestrzeniania się wirusa.

Zalecana dawka dla dzieci:   Dla dzieci w wieku do trzech lat jest to połowa dawki szczepionki (tj. 0,25 ml szczepionki). W celu zapewnienia zadowalającej odpowiedzi immunologicznej zaleca się by dzieci, które są szczepione przeciw grypie po raz pierwszy, otrzymały drugą połowę dawki w ciągu czterech tygodni. Zalecenie to dotyczy dzieci do 8 roku życia o ile nie były szczepione w poprzednich latach. Dzieci od 3 do 8 roku życia szczepimy tak jak dorosłych pełną dawką szczepionki.

Czy po szczepieniu mogą pojawić się skutki uboczne?

Po zastosowaniu szczepionki mogą pojawić się działanie poszczepienne. Objawy miejscowe to: zaczerwienie i obrzęk w miejscu wkłucia, natomiast objawy ogólne to: ból głowy, uczucie zmęczenia, wzrost temperatury, bóle mięśniowe, zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Zwykle objawy te przechodzą po około dwóch dniach.

Rzadko może dojść do reakcji alergicznej – związanej z uczuleniem na białko jaja kurzego lub na inny składnik szczepionki.

Profilaktyka

By nie dać się przeziębieniu i grypie należy poprawić odporność organizmu. Silny organizm nie tak łatwo podda się chorobie. Ale pamiętaj, że nie wzmocnisz go z dnia na dzień. Dlatego zacznij działać już teraz.

Kilka rad, które mogą pomóc przetrwać okres jesienno-zimowy:

* Jak najwięcej chodź na spacery bez względu czy pada deszcz, wieje wiatr, czy szczypie mróz. Tylko w taki sposób organizm nauczy się przystosowywać do zmian temperatury i stanie się odporniejszy na kaprysy pogody
* Wysypiaj się i ogranicz ilość kawy lub mocnej herbaty, unikaj alkoholu. Pij jak najwięcej soków oraz herbatek owocowych i ziołowych. Mają mnóstwo witamin, poprawiają przemianę materii i oczyszczają organizmu
* Jadaj produkty bogate w witaminę C (cytrusy, papryka, brokuły) oraz cynk (jogurt, kiełki pszenicy, mięso wołowe i indycze). Są to nasi sprzymierzeńcy broniący dostępu wirusom i wspomagający organizm w ich zwalczaniu. Dodatkowo możesz zażywać preparaty typu Cerutin czy Rutinacea
* Unikaj dużych skupisk ludzkich, tam ryzyko zarażenia się jest największe.
* Nie lekceważ nawet drobnych objawów - lecz je domowymi sposobami. Te z pozoru niewinne infekcje osłabiają organizm, więc łatwiej ulega on wirusom grypy

Pamiętajmy, że chorując zarażamy innych!

(przedruk za zgodą serwisu Apteka OTC, który udostępnia bezpłatne porady farmaceuty oraz prowadzi forum o chorobach i leczeniu.)


***************************