Fakty naukowe rozumiane zmysłami

Na przełomie lipca i sierpnia 2009r. uczniowie szkół podstawowych i gimnazjalnych z województwa mazowieckiego i podkarpackiego uczestniczyli w akcji edukacyjnej ENERGIA NAUKI. Podczas całodniowych zajęć szukali odpowiedzi na pytania z zakresu fizyki, chemii i matematyki.

Powszechnie sądzi się, że nauki ścisłe i techniczne cieszą się mniejszą popularnością niż dawniej. Badania przeprowadzone w sierpniu tego roku przez TNS OBOP potwierdziły ten stan. Prawie połowa Polaków (aż 44% badanych) uważa, iż są to kierunki trudne i wymagające dużego nakładu pracy. Akcja edukacyjna ENERGIA NAUKI powstała, aby zmienić to stereotypowe myślenie. Ma ona na celu popularyzowanie wśród najmłodszych wiedzy z zakresu nauk ścisłych. W trakcie mijających wakacji mobilne centrum nauki odwiedziło wybrane szkoły podstawowe i gimnazjalne, znajdujące się w gminach poniżej 20 tysięcy mieszkańców. Studenci-wolontariusze ciekawymi pokazami, efektownymi eksperymentami i doświadczeniami, zaszczepiali w uczniach pasję do nauk ścisłych.

ENERGIA NAUKI jest akcją programu "PROJEKTOR - wolontariat studencki" Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Wyłącznym Patronem akcji jest spółka Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Tegoroczna edycja objęła województwo mazowieckie i podkarpackie. Popularność akcji skłoniła organizatorów do jej kontynuowania w następnych latach, również w innych województwach. Więcej informacji na temat akcji znajduje się na http://www.projektor.org.pl.

Poniżej zamieszczamy przykłady kilku pytań, które mogą być podstawą do samodzielnego przeprowadzenie prostych, ale efektownych eksperymentów.

Zadania teoretyczne

1) W dwóch jednakowych pokojach stoją jednakowe lodówki. Jedna ma zamknięte drzwi druga nie, w którym pokoju będzie chłodniej?

Odp. Chłodniej będzie tam, gdzie lodówka ma zamknięte drzwi. Żadne urządzenie nie ma sprawności 100% i część jego pracy idzie na wydzielanie ciepła. Tam, gdzie drzwi są otwarte, lodówka musi schłodzić większą ilość powietrza, a ciepło z układu wydzielana jest do tego samego pomieszczenia.

2) Czemu włazy od studzienek kanalizacyjnych są okrągłe?

Odp. Dla bezpieczeństwa. Okrągły właz nigdy nie wpadnie do środka.

Zadania do wykonania w domu

3) Ile szpilek możemy wrzucić do wypełnionej po brzegi szklanki wody, zanim
się ona wyleje ?

a) 1
b) Maksymalnie 10 ale musimy wkładać szpilki bardzo ostrożnie
c) Zdecydowanie więcej niż dziesięć

Odpowiedź c) jest prawidłowa. Objętości szpilki jest bardzo mała i trzeba kilkuset szpilek żeby podnieść poziom wody o kilka dziesiątych milimetra. Woda ma jednak taką właściwości, że tworzy nad szklanką menisk wypukły który tworzy nad szklanką jakby górkę wody, która utrzymywana jest przez napięcie powierzchniowe, co sprawia,
że woda wyleje się dopiero po dodaniu kilku a nawet kilkunastu setek szpilek.

4) Co się stanie gdy ustawimy na stole dwie puszki, równolegle do siebie tak, aby swobodnie mogły się turlać a następnie dmuchniemy (także równolegle) pomiędzy nie, przy pomocy słomki do napojów?

a) puszki się zjadą
b) puszki się rozjadą
c) puszki podskoczą

Odpowiedź a) jest prawidłowa. Za zjechanie się puszek odpowiada Prawo Bernoulliego, które mówi, że większa prędkość powietrza (dmuchanie) wytwarza mniejsze ciśnienie (zjechanie się puszek).

Projekt "ENERGIA NAUKI” ma charakter mobilnego centrum nauki. W akcji prezentowane jest holistyczne podejście do nauki, które na pierwszym miejscu stawia zrozumienie faktów naukowych wszystkimi możliwymi zmysłami.

(materiał nadesłany)